Wat is situationeel leiderschap?
Situationeel leiderschap is een van de meest invloedrijke benaderingen van leiderschap en is ontwikkeld door Paul Hersey en Ken Blanchard. Het is gebaseerd op het idee dat de meest effectieve leiders degenen zijn die hun stijl kunnen variëren afhankelijk van de situatie. Dit betekent dat een leider in staat moet zijn om tussen deze stijlen te schakelen op basis van de behoeften en situaties van hun teamleden.
Hersey en Blanchard identificeerden vier primaire leiderschapsstijlen binnen deze benadering:
- Leiden (Directief): De leider geeft duidelijke instructies en nauw toezicht. Dit is effectief wanneer teamleden weinig ervaring of bekwaamheid hebben.
- Begeleiden (Coachend): De leider “verkoopt “de beslissingen aan de teamleden door uitleg en overtuiging, ideaal voor teamleden die graag willen maar nog niet altijd kunnen. Bijvoorbeeld door gebrek aan kennis of ervaring
- Ondersteunend (Participating): De leider deelt besluitvorming en ondersteunt de teamleden, en helpt medewerkers hun vertrouwen te vergroten waar dat nog ontbreekt.
- Delegerend (Delegating): De leider geeft de verantwoordelijkheid volledig over aan bekwame en zelfverzekerde teamleden.
De opbouw van het model
Hersey & Blanchard maken een tweedeling in leidinggeven. Zij onderscheiden taakgericht leidinggeven (sturen) en relatiegericht leidinggeven (ondersteunen). Een leidinggevende die vooral taakgericht gedrag vertoont, bakent de rol van de medewerker nauwkeurig af en instrueert over het wat, hoe, wanneer en waar van de te verrichten taken.
Een leidinggevende die vooral relatiegericht gedrag vertoont, onderhoudt persoonlijke relaties met medewerkers, luistert naar mensen, zorgt voor een goede werksfeer en geeft emotionele steun en erkenning. Het vinden van de juiste verhouding tussen sturing en ondersteuning is de kern van situationeel leiderschap. Door de twee typen te combineren en in een matrix te plaatsen, ontstaan vier basisstijlen.
