Voorkom conflicten en vergroot je impact met verbindend communiceren

Het belang van communicatie binnen bedrijven

Communicatie met je team is essentieel om effectief samen te werken. Dat betekent dat ieder gesprek dat je hebt met jouw mensen bepalend is voor de manier waarop zij zich gezien of gehoord voelen binnen je organisatie. Tegelijkertijd is de communicatie binnen je team, dus als collega’s onderling, even belangrijk voor de samenwerking. Je gaat ervan uit dat alles wat je zegt en onderling gezegd wordt, precies zo overkomt als het bedoeld is. Maar is dat ook zo? En is dat wat gezegd wordt het enige waar je als leidinggevende op moet sturen?

Het antwoord op beide is ‘nee’. Want wat als er zaken níet gedeeld worden? Wat als jij of je mensen ervoor kiest om iets achter te houden, omdat ze zich onveilig, niet gehoord of onbegrepen voelen? Hoe weet je dan dat er iets speelt in je team? En, nog belangrijker, hoe gaat jouw team dan vervolgens op een effectieve en succesvolle manier samenwerken?

Het is dan ook belangrijk om te beseffen dat iedere vorm van communicatie, dus ook de keuze om iets níet te delen, je kan verbinden of uit elkaar kan duwen. En het is deze verbinding die je nodig hebt om te kunnen samenwerken, binnen een team maar ook met een klant. Dus: hoe communiceer je nou verbindend?

De kracht van verbinding in communicatie

Verbindende communicatie, ook wel bekend als geweldloze communicatie, biedt een methode om vanuit gelijkwaardigheid en empathie met anderen in gesprek te gaan, ook – of juist – als het lastig wordt. Maar het zorgt er daarnaast voor dat je, nog voordat conflicten kunnen ontstaan, de angel uit een situatie haalt.

Marshall Rosenberg, de grondlegger van deze benadering, werkte met wereldleiders en in conflictgebieden. Zijn missie: communicatie veranderen van een strijdtoneel naar een plek van menselijkheid. En dat begint met het definiëren van wat ‘gewelddadige communicatie’ is. Hij zag dat niet alleen als schreeuwen, beledigen of intimideren, maar ook als zwijgen, negeren of manipuleren. Elk gedrag dat ons van elkaar vervreemdt, verbreekt de verbinding.

Verbindende communicatie helpt je om – juist in lastige situaties – de ander te blijven zien als mens met universele behoeften, net als jij. Dit maakt het krachtig, praktisch én breed toepasbaar. Want buiten dat dit je helpt binnen je team, zijn de inzichten van deze theorie toepasbaar op iedere communicatie: dus ook thuis of onder vrienden.

Wat heb je nodig om verbindend te communiceren?

Een essentieel onderdeel van verbindende communicatie is zelfempathie. Dat is het vermogen om stil te kunnen staan bij wat je zelf voelt en nodig hebt, zonder jezelf te veroordelen. Zeker als leidinggevende is dit belangrijk, omdat deze – in mijn ervaring – vaak eerst voor anderen (het team, de organisatie) willen zorgen en hun eigen behoeften pas als laatste serieus nemen. Dit is dus al een hele kunst, maar deze zelfkennis is wel waar het begint. Dus in staat kunnen zijn om open, eerlijk en vanuit mildheid je eigen gevoelens en behoeftes te delen. Te herkennen waar je grenzen liggen en wat je nodig hebt om effectief en gezond te blijven functioneren.

Daarnaast moet je empathisch kunnen luisteren. Dat betekent dat je je gesprekspartner aanhoort zonder oordeel, met interesse doorvraagt en zonder daar je eigen ervaring op los te laten. Dit laatste heet niet-autobiografisch luisteren: een reactie als 'oh ja, dat had ik vorige week ook’ is daarbij uit den boze. Daarmee maak je het verhaal van de ander over jou, waarmee je juist aantoont níet met zijn of haar gevoelens bezig te zijn.

De vier stappen van verbindende communicatie

De methode van Rosenberg is praktisch opgebouwd in vier concrete stappen. Deze vormen samen een structuur waarmee je in elk gesprek bewust en verbindend communiceert:

1. Waarnemen zonder oordeel
   Spreek over wat je feitelijk ziet of hoort, zonder oordeel of interpretatie. Zeg bijvoorbeeld: "De deadline is vandaag niet gehaald," in plaats van: "Je bent weer nalatig geweest." De kunst is om geen oordeel te laten doorschemeren in je waarneming. Oordelen roepen namelijk weerstand op, terwijl objectieve waarnemingen uitnodigen tot een gesprek.

2. Gevoelens herkennen en benoemen
   Wat doet de situatie met jou? Benoem je gevoel: "Ik voel me gefrustreerd," of "Ik ben teleurgesteld." Let op dat je echte gevoelens benoemt – geen ‘quasi-gevoelens’ zoals “ik voel me verraden”, want die bevatten vaak al een oordeel.

3. De onderliggende behoefte benoemen
   Achter elk gevoel zit een onvervulde behoefte. Je frustratie kan bijvoorbeeld voortkomen uit een behoefte aan duidelijkheid of samenwerking. Door dit te benoemen zeg je niet: "Jij hebt iets fout gedaan," maar: "Ik merk dat ik behoefte heb aan heldere afspraken."

4. Een verbindend verzoek doen
   Maak je verzoek oprecht, open en zonder druk. En zonder eigenbelang. Dus niet: "Je moet dit voortaan anders doen," maar: "Zou je samen met mij willen kijken hoe we dit proces anders kunnen inrichten?" Een verzoek laat ruimte voor de ander om echt ‘ja’ te zeggen, maar ook om een eerlijk ‘nee’ als antwoord te geven. Daar zit namelijk de basis voor wederzijds vertrouwen.

Van conflict naar dialoog

Door deze stappen te volgen, communiceer jij met je mensen of met je klant op een manier die zowel eerlijk is naar jezelf toe, als de ruimte geeft voor de ander om te delen wat hij of zij voelt. Dat maakt verbindende communicatie zo bijzonder effectief bij (team)conflicten en klantcontact. In plaats van het conflict te vermijden (wat ook een vorm van geweld is), ga je het gesprek aan vanuit helderheid over je eigen binnenwereld. Je erkent je gevoelens en behoeften, en nodigt de ander uit hetzelfde te doen.

"You don’t have to be brilliant, it’s enough to become gradually less stupid."

Verbindende communicatie is niet alleen een techniek, maar een levenshouding. Het vraagt oefening, bewustzijn en soms ook moed om eerlijk te zijn over wat je voelt en nodig hebt. Maar het resultaat is duurzaam: sterkere relaties, minder stress, meer samenwerking en – uiteindelijk – effectiever leiderschap en duurzamere klantrelaties.

Wil je conflicten binnen jouw bedrijf verminderen of voorkomen?

Neem dan contact met me op via l.vangasselt@doortraining.nl of +31 (0)6 34 01 17 11. Samen zoeken we uit wat jij – en jouw team – nodig hebben. Met mildheid, empathie en respect.